2079.1

₊

We doen voor een poosje even gewoon. Gewoon omdat afwisseling de eetlust aanscherpt. Het zal misschien wat moeite kosten om rommelig te doen, want heel mijn (lang) leven stond in het motto 

“Ordnung muss sein”.

Wel bekomen het U, zoals TV-vedetten-met-kookboek zo dikwijls uitkramen.

*

2079.1 3 November 2014

TAALGEVOEL, ALS VLAMING EN ALS HEEL- NEDERLANDER

*

Oswald Maes, de zoet gevooisde woordkunstenaar

*.

Zou er dan toch voor ons Vlamingen zoals God ons liet geboren worden, iets moois in de lucht hangen? Deze Euro Verenigde Nazies draaien steeds vierkanter, nu Merkel eindelijk het achterste van haar tong ‘gegen Engeland’ heeft laten zien. De Franstaligen beginnen het eindelijk door te hebben, dat de rollen in Cobueg-land Vlaming/Waal nu al voor altijd omgewisseld zijn. In de Nederlanden moeten die van ‘Boven de Moerdijk’ raar opkijken, nu de Taal Unie ontdekt heeft, dat er ook ‘schoon Vlaams’ bestaat dat niet helemaal hetzelfde is als de wonderzoete taal van een Toon Hermans. Herinnert U zich diens monoloog over de Antwerpse ‘springmadame’ en haar echtgenoot die achteraf zich kwam excuseren voor het misverstand, want zijn weelderige madam was helemaal geen ‘springmadam’. Maar afgezien van dat misverstand, vond hij het wel ‘een schone vertoning’. Schoon in plaats van mooi….. Ook in Nederland waren er zo’n dames, maar ze heetten dan wel even anders….

Kijk, Mr Hermans, dat was van Uwentwege zeer fijn  gezegd, maar waarom zou ons woordje ‘schoon’ minder mooi moeten zijn dan dat wat zijn Limburgs publiek wilde horen?

Ach, een fin besnaarde ziel als Toon zou het wel begrepen hebben. ’Scjoon’ en ‘mooi’ hebben alleen maar ongeveer dezelfde betekenis. Ze dienen alleen maar om het woord dat volgt als met een lichtstraal in het zonnetje te zetten. Taalgevoel, zeg maar. Een mooie vrouw is helemaal iets anders dan een schone boerin. In het eerste geval klinkt er (Onderverzwegen) een lichte bewondering door, of evengoed een opwellend gevoel van gezonde begeerte. In het tweede geval komt de nadruk meer te liggen op de verborgen kwaliteiten van de dame in kwestie. Denk daarbij aan Tinneke van Heule, van René Declercq die zingt van ‘ons Maartje…dat kon werken gelijk een paardje’. En vooral: ’t Kon mesten gelijk de besten….

Ziet U, dàt is precies de gave van een dichter, als René Declercq, die die twee begrippen op een on-navolgbare manier tot een en dezelfde wist te vervlechten. Hij ziet het zelfs op een vrolijke volkse wijze.  Hij maakt er bijna een schilderijtje van die hij ons voorhoudt.  Hij zag dat Tinneke van Heule,  liever dan een Freule die geen sparen kent, nog liever in haar hemd…. Ach, die Boer Bavo, met al die katjes in het donker. Hij kneep ze, maar kneepte ze zacht….

Ik heb in een vorig leven, voordrachtkunstenaars aan het woord gehoord met en over Guido Gezelle. Was toen werkend lid van ‘Rijmtijd’, de kring van Gezelle-bewonderaars. Lieve mensen uit Tilburg, bij voorbeeld. Die droegen dan de Meester voor, met dezelfde woorden die Gezelee gedicht had, maar ze klonken als verschaald afwaswater. Maar ik zag iedereen opveren, jong en oud, Noorder- of Zuiderling en zelfs tot de peuters toe, die hun spel staakten, toen De Slekke, De Welgedane Vliege, of Boerke Naes in het puur en onvervalst West Vlaams door Oswald Maes werden voorgedragen. Heel zeker zaten daar (voor hen) Bargoense woorden tussen, maar iedereen verstond de muziek van die al lang gestorven Paster van te Lande. Ik zag zelfs koele Tilburgers met tranen in de ogen, toen ‘Gij badt op enen berg allene’ tot slot werd voorgedragen. In de zaal roerde er geen bladje, het bleef muizestil. Lijzig stil, zoals de kunstenaar de namiddag besloot. Wedden, dat die kleuters zich dat ‘Zevenschot’ van het zwalp-ei, die ‘buisbing’ Naes (*), hun leven lang zullen geheugen.

*

(*) ‘Buisbing’, spreek uit ‘busbing’ is inderdaad een woord met Bargoense wortels, en stamt uit de middens waar er gewelddadig wel eens ‘getuischt en gebuisd’ werd. Tuisschen staat voor onbetamelijk soer-doenderig zedelijk gedrag, en ‘buschen’ wilden zeggen met de vrienden blijven plakken en zuipen…. Een ‘bing’ staat voor ‘stoere gast’, het wezen dat gediend heeft om Jeroom uit Ssuske & Wiske gestalte te geven, iemand die met grote sterke vuisten maar met een koekegoed hartje door het leven gaat. Een vrolijk jong ding, dat fier is als een gieter op haar aanstaande, zal dus ook graag spreken van ‘neur’n bing’ (haar grote sterke echtgenoot).

O dat Vlamsch is wonderzoet,

Voor wie neur geen gerweld en doet…

*

Wat misschien nog meer verwondering mag baren, is het ‘Vlemsch’ van de volksmens in Frans Vlaanderen. Over de Schreve dus. Daar is het onderwijs van het Nederlands al meer dan 300 jaar verboden op school en in ’t openbaar, maar je hoort nog van alles als je bijvoorbeeld boven op de Cassel(berg) een terrasje doet. Overal Frans dat de klok slaat, tot ze joen horen kouten… Dan breekt het ewoon los. Meest na een âar ‘picons’, door de ouderen, maar de laatste tijd ook meer en eer door de jongeren. Zou daar, misschien meer ondergronds, weer  iets of wat voor de Lage Landen kunnen verhoopt worden? Gestolen goed gedijdt toch niet!  

Maar het begin goed. De Schandaard titelde vanmorgen dat Vlaams Nederlands voortaan geen taboe meer zou zijn. Ik ga dat artikel maar verder ongemoeid laten, want tussen de lijntjes voel je zò dat het hen spijt. Want het is een stap achteruit in hun paringsdans met de Libre van het Laatste Uur, La Dernière Heure.…..

Toch was het voor mij de aanleiding, zoals U heeft ondervonden, om in de pen te kruipen

*

Na lezing, volhardt en ondertekent: Digitalia.