Woensdag 16 januari
Zon 8u38-17u08
H Titianus.
***
1147 - BDW IN GEVECHT MET DE VEELKOPPIGE DRAAK DER
WOULD BE ARTIESTEN
Nuttig kunstwerk in het antieke Rome
Duizenden jaren oud, maar nog altijd nuttig…
***
De
fine fleur van de De Morgen (Bart Eeckhout) ist hoog in de mast geklommen om
samen met de schreeuwende meeuwen van de zelf benoemde artiesten rond zijn kop
hoofd op de kop van de Antwerpse atleet te kunnen sch¨¨ten.
Net
als in de veldcross (Een Torhoutenaar, stel je voor!) oogst de winnaar van de
koers der kemels veel kritiek. Tja, ik heb dat artikel in DS van BDW ook
gelezen – met de nobele verschijning van Brahim (mèt hoofddeksel) voor ogen –
en ik moet zeggen dat ‘mijn hart van edele fierheid’ begon te beven. Al moet ik
toegeven, in gezegde Brahim niet veel cultuur-verrijkend te hebben ontdekt. Wel
integendeel.
JaJa
: Den Bart kent er iets van, om “van alle hout pijlen te maken”! Dat hij deze
keer spreekt, zoals het Vlaams Belang, bewijst alleen dat het Vlaams Belang al
die tijd gelijk heeft gehad.
Kunst
moet niet opgedrongen, noch uitgelegd worden. Kunst is altijd een monument op
zichzelf, of is niet. Zo simpel is dat.
Ter zake :
Is dit dan het moment waarop wij afscheid
moeten nemen van Bart De Wever als spraakmakende intellectueel? Aan zijn
tactische gaven schort nog altijd niets, zo bewees hij ook deze week weer in
alle mogelijke media. In zijn ongetwijfeld weer misbegrepen column in De
Standaard (15/1) laat hij zich evenwel betrappen op het soort slordige
redeneringen die een intellectueel onwaardig zijn.
In zijn column probeert De Wever nog maar
eens het verband te leggen tussen hiphop - een muziekgenre dat volgens de
N-VA-voorzitter louter nog 'dames van lichte zeden, geld en juwelen en het
criminele bestaan om voorgaande te verwerven' bezingt - en crimineel gedrag bij
jongeren. Niet dat gebrek aan kennis van de diversiteit van de hiphopcultuur
moeten we de burgemeester van Antwerpen ten kwade duiden. Hiphop vernauwen tot
gangstarap is een beetje alsof je de klassieke muziek inperkt tot de walskitsch
van Johann Strauss. Soit, er zijn wellicht wel meer veertigplussers in
Vlaanderen die gemist hebben dat de beste plaat van het voorbije jaar gemaakt
is door een rapper (Frank Ocean) die uitkomt voor zijn homoseksualiteit.
Erger is dat De Wever een wat hijgerig
geschreven en driftig overgenomen persbericht van de Universiteit van Utrecht
aangrijpt om tot een ronduit foute conclusie te komen. Wie ook maar een blik op
het bewuste universiteitsonderzoek werpt, leest nergens dat voorkeur voor
bepaalde nichemuziek leidt tot (klein) crimineel gedrag. Wel stellen de
onderzoekers dat die muziek vaker geliefd is bij jongeren die later de foute
kant opgaan, en dat in sommige gevallen die voorkeur dus een voorspeller kan
zijn van later onheil. Dat is een veel genuanceerdere stellingname.
Volgens De Wever komt dat door de
'culturalisatie' en 'socialisatie' van geweld in die muziekgenres (én films én
games, want die komen uiteraard ook weer op dezelfde hoop terecht). Hij mag dat
denken, maar hij mag de wetenschap niet misbruiken in zijn argumentatie, want
dat academische bewijs is er namelijk niet. Hier betreedt hij het glibberige
pad van de wetenschappelijke onwaarheid en de drogredenering.
Wat meer stoort dan die makkelijk te
weerleggen denkfout - vergissen is menselijk - is de strategische planning
waarmee ze gemaakt wordt. Opnieuw mist de voorzitter van de grootste partij van
Vlaanderen de kans om de diverse en inclusieve realiteit van cultuurbeleving in
Vlaanderen te omarmen als maatschappelijke winst. Opnieuw wordt jongerencultuur
met valse bewijsstukken geproblematiseerd als iets wat afwijkend en gevaarlijk
is. Terwijl ook jongerencultuur natuurlijk gewoon deel uitmaakt van 'onze'
Vlaamse cultuur, en soms zelfs leidt tot Vlaamse kunst.
Het lijkt geen toeval te zijn dat De Wever
nu zo nadrukkelijk hiphop in het vizier neemt. Voor jonge, gekleurde
stadsbewoners is hiphop een belangrijke cultuuruiting. De burgemeester van
Antwerpen laat geen gelegenheid voorbijgaan om te suggereren dat 't Stad niet
langer ook van hen is. Het criminaliseren van hiphop is een klap in het gezicht
van het baanbrekende werk van bijvoorbeeld Sihame El Kaouakibi, die met haar
urban dansschool 'Let's Go Urban' honderden jongeren zich artistiek laat
ontplooien en in 2011 nog uitgeroepen werd tot Antwerpenaar van het Jaar. Het
zijn heus geen jonge crimineeltjes die in die dansscholen worden opgeleid. In
een andere eeuw zouden we urban dance gewoon volksdansen genoemd hebben.
We moeten niet op elke beledigende
provocatie van Bart De Wever willen ingaan, maar deze kwestie is relevant nu
tegelijkertijd Guy Cassiers van het Toneelhuis de hand reikt naar het nieuwe
Antwerpse bestuur om in een witboek het maatschappelijke belang van kunst vast
te leggen (DM 15/1). Guy Cassiers is behalve een groot kunstenaar ook een
eerbaar man. Zijn doel om de kunsten weer boven het politieke gewoel van 'wij'
en 'zij' te laten uitstijgen, is legitiem.
Toch is zo'n witboek geen goed en misschien
zelfs een gevaarlijk idee. De dubbele agenda die Bart De Wever tot dusver in
elk cultuurdebat gehanteerd heeft, zou een waarschuwing moeten zijn. Door je
eigen belang te willen bewijzen stap je in een nutsdenken, waarvan voor de kunsten
weinig heil te verwachten valt. De directe economische return van de Vlaamse
kunst is al een keer in kaart gebracht. De steunpunten uit de kunstensector
berekenden in 2011 dat elke euro subsidie anderhalve euro omzet genereerde. Een
nuttige oefening om populistische praatjesmakers de pas af te snijden, maar het
risico bestaat dat de kunsten zo zelf het debat over hun waarde verleggen naar
het economisch-utilitaire. Met als gevolg dat in artistiek risico enkel nog
geïnvesteerd wordt als er een garantie op winst is, in materiële of immateriële
(trofeeën, uitnodigingen voor festivals, internationale lof...) zin. Dat is een
armoedige visie op kunst.
Het ruimere belang van kunsten valt nog
moeilijker te bewijzen. Het zal wel dat kunst verenigt, maar een performance
waarbij toeschouwers een per een toegelaten worden, heeft evenzeer haar plaats
in het kunstenlandschap als een première in een volle Bourla. Stap je De Munt
binnen dan krijg je een vaak even actuele en relevante voorstelling te zien als
in De Roma in Borgerhout. Toch móet kunst niet politiek relevant zijn. Kunst
moet namelijk niets. Misschien is die unieke positie in onze samenleving, die
tijdelijke ontsnapping uit de winstdwang, wel de belangrijkste maatschappelijke
waarde van kunst.
Daarom: doe het niet, Guy. Het komt de
democratische volksvertegenwoordiging zelf toe om haar bevolking uit te leggen
waarom ze kunstenaars onze ondersteuning waardig acht. Ook als sommige van die
kunsten - het weze hiphop of een conceptuele installatie - haar niet bevalt. En
als ze in die kunst niet meer wil investeren, dat ze het dan ook zegt, zonder
zich achter fout begrepen onderzoeken te verbergen.
Kunst is altijd een vorm van dialogeren,
maar, beste Guy, laat je niet naïef verleiden tot een dovemansgesprek met
bestuurders die een beperkt of voorbijgestreefd beeld op kunst en cultuur
moedwillig misbruiken voor een electoraal doel. Probeer geen ivoren toren af te
breken die nooit bestaan heeft. Want op het einde van de dag zal de populaire
politicus vanop het kunstenveld dat hij deels kaalgeslagen heeft het volk
toespreken en zeggen: zie, hier stond een ivoren toren. .
***
In de goede oude tijd werden wij opgevoed met het
verhaal van de beeldenmaker die zijn Lijdende Christus door een onschuldig kind
liet beoordelen. Hij achtte zich mislukt, toen het kind vol bewondering zei ‘wat
’n mooie man’, en hij herbegon. Toen zijn tweede Christus af was, liet hij dat
kind opnieuw oordelen. Als het kind zei, dat deze man volgens hem wel heel veel
moest lijdn, wist de schilder zich nogmaals mislukt en hij herbegon voor de
derde keer. Toen het af was, zei het kind helemaal niets, maar het viel op zijn
knietjes, vouwde de handjes samen, en begin te bidden. Toen wist de schilder
dat hij gelukt was.a, ik weet het, dergelijke verhalen zijn niet meer van onze
tijd. Maar zijn er daarom minder waar?
Eenzelfde gevoel werd vroeger ook gehoord, toen we
zongen over ‘uit beelden en doeken en zangen, uit al wat een kunstenaar schiep,
straalt gij (Vlaanderen) als met tover omhangen….
Kom gerust eens naar Italië, en maak U bekend bij een
of ander museum of tentoonstelling als Fiamingho (Vlaming) : bij elke Italiaan
met het hart op de rechte plaats zult U iets van dat ‘als met tover omhangen’
ontdekken. Maar een naam geven van een hedendaags schilder waarop wij hier
zouden kunnen fier gaan : ik zou ’t begot niet weten! Tenzij Polkum op zijn
gewaardeerde blog (http://blog.seniorennet.be/polkun/
mij ter hulp schiet.
***
Na 3 dagen in eenzaamheid afgesneden te zijn van de
buitenwereld, is deze bijdrage het eerste dat ik de wereld in kan sturen. Het
defect is opgelost na 3 dagen wachten op de technieker, en na 30 seconden werk.
Binnenkort zorgt ene Roberto voor hetzelfde geld voor een
onbreekbare parabool-verbinding, en krijgen wij voor quasi hetzelfde abonnement,
geen 2 megabyte, maar 8. De gezegde Massilmiliano mag zijn boeltje komen
afbreken!
Nie mèmij, hé! Nu weet ik het zeker : we stemmen op
Berluscoi!.
(Get)
AA 3AB,
strijder-schrijver op rust van blog-bubbels. Hij observeert de wriemelende
mensenmassa’s en licht op klaarlichte dag het gebeuren bij met een stal-lantaarn.
Want hij heeft niet graag dat Breedsmoel-kikkers in zijn zonlicht komen staan.
“Ut
mien zunne, of ‘k steek joe, zei de bie””.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten